नवी दिल्ली: भारतीय संरक्षण क्षेत्रातील महिला सैनिकी नेतृत्वाचा ठसा उमटविणारा ऐतिहासिक प्रसंग घडला. परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री यांच्या सोबतीने भारतीय लष्कराच्या कर्नल सोफिया कुरेशी आणि भारतीय वायुसेनेच्या विंग कमांडर व्योमिका सिंग यांनी “ऑपरेशन सिंदूर” संदर्भात पत्रकार परिषद आयोजित करून माध्यमप्रतिनिधींशी संवाद साधला. ही परिषद केवळ एका सैनिकी कारवाईवरच प्रकाश टाकणारी नव्हती, तर संपूर्ण भारतीय सैन्यातील महिलांच्या वाढत्या सहभागाचे आणि नेतृत्वक्षमतेचे प्रतीकही ठरली.
कर्नल सोफिया कुरेशी: शांतता मोहिमेतील अग्रणी
सिग्नल कोअरमधील कर्नल सोफिया कुरेशी यांनी आपल्या करिअरदरम्यान अनेक वैशिष्ट्यपूर्ण योगदाने दिली आहेत. मार्च २०१६ मध्ये त्यांनी “एक्सर्साइज फोर्स १८” या बहुराष्ट्रीय सैन्य सरावात भारताच्या ४० सदस्यीय तुकडीचे नेतृत्व केले होते. अमेरिका, चीन, रशिया, जपानसह १८ देशांच्या सहभागी असलेल्या या सरावात संयुक्त राष्ट्र शांतता मोहिमा (UN Peacekeeping) आणि मानवतासाठी खाणमुक्ती (HMA) सारख्या गुंतागुंतीच्या क्षेत्रात त्यांनी भारतीय दलाचे यशस्वी नेतृत्व केले. याआधी २००६ मध्ये काँगोमधील UN शांतता मोहिमेत त्यांनी लष्करी निरीक्षक म्हणून काम पाहिले होते आणि २०१० पासून त्या सातत्याने अशा मोहिमांमध्ये सक्रिय आहेत. सैनिकी परंपरा असलेल्या कुटुंबात जन्मलेल्या कर्नल कुरेशी यांचा आत्मविश्वास, धैर्य आणि संयम हे गुण आज तरुण महिला अधिकाऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरत आहेत.
विंग कमांडर व्योमिका सिंग: वायुसेनेतील सामरिक सामर्थ्य
विंग कमांडर व्योमिका सिंग यांच्या कार्याचे तपशील परिषदेत सांगितले गेले नसले, तरी संवेदनशील ऑपरेशन सिंदूरवर बोलताना त्यांची उपस्थिती स्वतःमध्ये एक स्पष्ट संदेश घेऊन आली. उच्चस्तरीय सैन्य चर्चांमध्ये महिला अधिकाऱ्यांचा सहभाग हा भारतीय वायुसेनेतील समावेशीकरणाचा पाया उघड करतो. विंग कमांडर सिंग यांसारख्या अधिकाऱ्यांची भूमिका केवळ विमानचालनापुरती मर्यादित नसून, ती सामरिक नियोजन आणि निर्णयप्रक्रियेचा अविभाज्य भाग आहे, हे यावेळी पुन्हा सिद्ध झाले.
ऑपरेशन सिंदूर: समावेशी नेतृत्वाचे प्रतीक
या संयुक्त माध्यम परिषदेने भारतीय सैन्याच्या “समावेशी नेतृत्व” या संकल्पनेला बलवान पाया दिला आहे. कर्नल कुरेशी आणि विंग कमांडर सिंग यांनी केवळ महिला अधिकाऱ्यांची क्षमता दाखवली असे नाही, तर संरक्षण क्षेत्रातील धोरणात्मक चर्चांमध्ये त्यांच्या सहभागाचा नवा नमुना ही सेट केला. ऑपरेशन सिंदूर हे सामरिक यशासोबतच, लैंगिक समानतेच्या दिशेने भारतीय सैन्याची प्रगती दर्शविणारे ऐतिहासिक टप्पे ठरत आहे.
भविष्यासाठी प्रेरणा..
हेतुपुरस्सर, हा प्रसंग भारतीय सैन्यदलातील महिलांसाठी नव्या संधीचा द्वार उघडणारा आहे. “आम्ही फक्त भूमिका बजावत नाही, तर निर्णय घेणारे स्तंभ आहोत,” असे कर्नल कुरेशी यांच्या कार्यातून मिळणारे संदेश यापुढे लाखो महिलांना धाडस देणारे ठरतील. तरुण पिढीसमोर आता लष्कर, नौदल आणि वायुसेना यांतील महिला नेतृत्वाचे आदर्श उभे राहत आहेत.
— समाप्त —