देशभरातील बँका आता पाच दिवसांचा कामाचा आठवडा अपनाऊ शकतात, तर शनिवार व रविवार हे पूर्ण सुट्टीचे दिवस राहणार असल्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. भारतीय बँक संघटना (इंडियन बँक्स कॉन्फेडरेशन) आणि बँक कर्मचाऱ्यांच्या संघटनांमध्ये याबाबतचा करार झाल्यानंतर, सरकार आणि रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) यांची मंजुरी अंतिम टप्पा आहे. हा बदल झाल्यास, बँक कर्मचाऱ्यांसाठी आठवड्यातून दोन दिवस सुट्टी तर ग्राहकांसाठी दररोजच्या कामकाजाच्या वेळेत ४५ मिनिटांची वाढ होणार आहे.
सध्याच्या व नवीन वेळापत्रकातील फरक
सध्या, बँका महिन्यातील दुसऱ्या आणि चौथ्या शनिवारी तथा सर्व रविवारी बंद असतात. यामुळे कर्मचाऱ्यांना महिन्यात सहा दिवस सुट्टी मिळते. नव्या प्रस्तावानुसार, सर्व शनिवार व रविवार सुट्टीचे घोषित करण्यात येऊन महिन्यातील सुट्ट्यांची संख्या आठवर जाणार आहे. त्याचबरोबर, बँकांचे कामकाज सकाळी ९:४५ वाजता सुरू होऊन संध्याकाळी ५:३० वाजता बंद होईल. सध्याचे वेळापत्रक (सकाळी १० ते संध्याकाळी ५) पेक्षा दररोज ४५ मिनिटांनी कामाचा कालावधी वाढेल.
कर्मचाऱ्यांची मागणी आणि कराराचा पाया
गेल्या काही वर्षांपासून बँक कर्मचारी संघटना पाच दिवसांच्या कामाच्या आठवड्याची मागणी करत होत्या. या मागणीला अनुलक्षून, बँक संघटना आणि कर्मचारी युनियन यांनी गेल्या वर्षी करार केला. सरकारच्या मंजुरीनंतर ही योजना लागू होण्याची शक्यता आहे. “या बदलामुळे कर्मचाऱ्यांचे कामाचे ताणतणाव कमी होऊन कार्यक्षमता वाढेल,” असे संघटनांचे मत आहे.
ग्राहकांवर होणारा परिणण
२०१४ मध्ये जनधन योजनेनंतर बँक खातेदारांची संख्या कोट्यवधीत वाढली आहे. नव्या वेळापत्रकामुळे ग्राहकांना शनिवार-रविवारी बँक सेवा उपलब्ध होणार नसल्या तरी, दररोजच्या वाढलेल्या कामकाजाच्या वेळेत व्यवहार करणे सुलभ होईल. सरकारी आणि खाजगी दोन्ही बँका या नियमांनुसार चालतील, परंतु RBI चे अंतिम मार्गदर्शन अनिवार्य असेल.
पुढील प्रक्रिया
या प्रस्तावाला केंद्र सरकार आणि RBI ची संमती लागणार आहे. RBI ने कामकाजाचे तास निश्चित केल्यानंतरच बदल अंमलात येतील. बँकिंग क्षेत्राच्या सुधारणेचा हा एक भाग मानला जात आहे, ज्यामध्ये कर्मचाऱ्यांचे कल्याण आणि ग्राहकसेवेचा समतोल राखण्यावर भर दिला जात आहे. अधिकृत घोषणा झाल्यास, हा बदल राष्ट्रीय स्तरावर लवकरच लागू होईल अशी अपेक्षा आहे.